Welke opgaven heeft het waterschap richting 2045 te klaren om voor de lange termijn ‘fit voor de toekomst’ te zijn? Deze opgaven hebben we in 2017 onderzocht. De essays en de rondetafelgesprekken hebben geleid tot dynamiek, nieuwe inzichten, inspiratie en verwarring. De activiteiten in 2017 stonden in het teken van het ‘van buiten naar binnen halen’ en het op uitnodiging betrekken van deskundigen, gebiedspartijen, bestuurders en collega’s. In 2018 wordt de toekomstvisie uitgewerkt en vertaald naar handelingsperspectieven.

2018 is erop gericht om de volgende stap te zetten met de thema’s en opgaven die eerder zijn aangeroerd. Dat doen we niet alleen, maar ook weer in samenwerking met deskundigen en gebiedspartijen. Dit met als doel het samenwerken aan en het eigen maken van voorstelbare toekomstbeelden en het creëren van de juiste werkwijze en handelsrichtingen op weg daarnaartoe. De toekomstbeelden geven daarbij zicht op het belang tot verandering en inspiratie over wegen daarnaartoe.

De (tussen)resultaten worden benut bij de midterm review van het Waterbeheerplan (WBP), bij diverse thema’s (zoals circulaire economie of de energietransitie) en als input voor organisatieontwikkeling en voor de verkiezingscampagne voor de waterschapsverkiezingen in 2019.

De waterschapsverkiezingen worden gelijktijdig met de verkiezing van de leden van Provinciale Staten gehouden, op woensdag 20 maart 2019. De gemeenten zorgen voor de daadwerkelijke uitvoering van de verkiezingen (stemlokalen en controle). Het waterschap is verantwoordelijk voor de registratie van de lijsten van de belangengroepen, de kandidaatstellingsprocedure en het vaststellen van de verkiezingsuitslag. De voorbereiding van de verkiezingen laat het waterschap zoveel mogelijk centraal regelen door de Unie van Waterschappen. Daarnaast zoeken we goede samenwerking met de gemeenten en de provincie. Begin 2018 wordt er een voorstel verder uitgewerkt dat ingaat op de communicatieaanpak rondom de verkiezingen.

Om ervoor te zorgen dat het waterschap kan werken met de Omgevingswet op het moment van inwerkingtreding, is binnen het waterschap een programmaplan implementatie Omgevingswet opgesteld. Het programmaplan wordt gebruikt als paraplu bij het opstellen van de jaarplannen binnen Zuiderzeeland.

De Omgevingswet beoogt een “nieuwe overheid” te creëren: een overheid-met–één gezicht. Op het gebied van regelgeving wordt het uitgangspunt dat iets mag, tenzij het niet mag. Om dit in juridische zin te bereiken, wordt het aantal regels gereduceerd en worden uitgangspunten herzien. Bestaande werkprocessen worden ingrijpend herzien. De onderlinge (bestuurlijke) samenwerking tussen de verschillende overheden wordt nauwer en er is een verdergaande ICT-operatie nodig. Ook is het de bedoeling dat inwoners een grotere participerende rol krijgen. De uitdagingen zijn groot, maar de implementatie biedt ook kansen om onze waterbelangen proactief onder de aandacht te brengen bij inwoners, bedrijven en mede-overheden.

Recent heeft voormalig minister Schultz aangekondigd dat de beoogde ingangsdatum van 1 juli 2019 van de Omgevingswet wordt uitgesteld. De nieuwe datum van inwerkingtreding is 1 januari 2021. Vanuit de Unie van Waterschappen wordt het uitstel van de datum van inwerkingtreding gezien als een mogelijkheid om zorgvuldiger en doordachter aan de voorbereidingen te werken. Ook binnen Zuiderzeeland zullen de consequenties van het uitstel in dit perspectief worden bekeken.  Er vindt nog een verdere analyse plaats over de te verwachten extra inzet in de komende jaren, waarbij rekening gehouden zal worden met de nieuwe ingangsdatum van de Omgevingswet.  

De ontwikkeling van Oosterwold is ook interessant in het kader van de nieuwe Omgevingswet. Vanuit het nationale programma ‘Aan de slag met de Omgevingswet’ wordt ondersteuning geleverd. Het doel is om samen met de gemeente Almere het proces van vergunningverlening in Oosterwold door te ontwikkelen binnen het gedachtegoed van de Omgevingswet. Ook met de gemeente Dronten is een pilot gestart om het proces van vergunningverlening te stroomlijnen binnen de kaders van de nieuwe Omgevingswet.

In het kader van excellente dienstverlening wordt het vergunningverleningsproces constant verbeterd. Dit gebeurt door aanvragers aan de voorkant te faciliteren door het invoeren van een frontoffice, het organiseren van inloopspreekuren zoals in Oosterwold en het aanpassen van leesbare en handzame webformulieren. Hiermee wordt ook een versnelling in procedures nagestreefd. In 2017 heeft de Rekenkamercommissie een aantal aanbevelingen gedaan en speerpunten benoemd voor de invulling/uitwerking van kwaliteitscriteria. De kwaliteitscriteria VTH Waterbeheer maken inzichtelijk welke kwaliteit inwoners, bedrijven, instellingen, overheden en opdrachtgevers mogen verwachten bij de uitvoering of invulling van de taken van het waterschap op het gebied van vergunningverlening, handhaving en toezicht. Deze kwaliteitscriteria stellen eisen aan de medewerkers en het proces om de kwaliteit van het werk te waarborgen. In 2018 wordt een eerste aanzet gemaakt van de invulling van de kwaliteitscriteria. Waar mogelijk wordt voor de uitwerking van de kwaliteitscriteria de samenwerking met de waterschappen binnen Waterkrachtverband benut. Het uiteindelijke doel is om ruim voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet te voldoen aan deze criteria.

2018 is het jaar van de volledige uitrol en ingebruikname van het zaaksysteem voor het domein van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). In 2018 wordt daarnaast ook een verdergaande digitaliseringsslag gemaakt.

Naast het doorontwikkelen van het proces van vergunningverlening wordt ook de beleidsmatige inhoud achter vergunningverlening actueel gehouden. De ambitie is om in 2018 het nieuwe grondwaterbeleid vast te laten stellen.

Op het gebied van VTH wordt veel samengewerkt. De samenwerking met de Omgevingsdienst wordt de komende periode gecontinueerd en waar nodig verder vormgegeven en uitgewerkt. Daarnaast worden (met het oog op de Omgevingswet) de banden met de gemeenten geïntensiveerd om aansluiting te houden en onze belangen vroegtijdig in de gemeentelijke omgevingsplannen/visies in te brengen.

Na de succesvolle pilotdeelname aan het Platform Crisisbeheersing Waterschappen Midden-Nederland, neemt Waterschap Zuiderzeeland hier vanaf 2018 officieel aan deel. Het platform versoepelt de samenwerking van de calamiteitenorganisaties en biedt schaalvoordelen bij gezamenlijke trainings- en oefenactiviteiten. Ook kunnen deelnemende waterschappen elkaar waar nodig waarnemen en vervangen. Deelname aan het platform vraagt om harmonisering van de basisprincipes voor alle deelnemers. Hiervoor wordt in 2018 het calamiteitenplan van Zuiderzeeland aangepast.

Het waterschap blijft zelf opleidings-, trainings- en oefenactiviteiten uitvoeren om adequaat te kunnen reageren bij calamiteiten. In de komende planperiode staan twee bijzondere oefeningen op het programma. In 2018 vindt een meerdaagse calamiteitenoefening plaats. In 2019 vindt een oefening plaats rond een grootschalige calamiteit.

Verder wordt in 2018 duidelijkheid gegeven over de rolverdeling tussen eigenaren, gebruikers en medeoverheden en verantwoordelijkheid bij calamiteiten in buitendijkse gebieden. Daarnaast wordt het netcentrisch werken in 2018 de standaardwerkwijze bij calamiteiten. Deze werkwijze realiseert snel een gezamenlijk beeld bij calamiteiten, waarbij de focus op hiërarchische informatiedeling meer wordt losgelaten.

Het uitwerken van overstromingsscenario’s geeft inzicht in de wijze waarop de polders onder water komen te staan in het geval dat de primaire keringen falen. Deze informatie gebruikt het waterschap bij het opstellen van het bestrijdingsplan Hoog water en dijkdoorbraak. Reden om de overstromingsscenario’s nu te actualiseren zijn de nieuwe normen, de nieuwe hoogtegegevens die beschikbaar komen en de overstromingsinformatie die in het kader van de Richtlijn Overstromingsrisisco’s in 2019 moet worden aangeleverd. Het waterschap werkt samen met de provincie en de veiligheidsregio een plan uit om de overstromingsscenario’s te actualiseren.

Waterschap Zuiderzeeland heeft de ambitie om op termijn energieneutraal te worden en wil ook kansen benutten op het gebied van grondstofwinning en een bijdrage leveren aan het creëren van een circulaire economie. Dit doen we allereerst door te focussen op onze eigen taakuitvoering. Daarnaast kunnen we onze assets (eigendommen) beschikbaar stellen om mee te werken aan energieneutraliteit en circulariteit in Flevoland. In dit kader worden de volgende duurzaamheidsonderwerpen samengebundeld:

• Energie (Masterplan Duurzame Energie)

• Grondstoffenwinning

• Duurzaam inkopen

• Duurzame mobiliteit

• Focus innovatie verbreed naar de waterkeringen

Energie

In de periode 2018 – 2021 gaat de realisatie van de energieprojecten volop door. Voor de periode 2017-2020 is hiermee in het masterplan een investeringsbedrag van € 22,1 miljoen opgenomen. Belangrijke maatregelen hierin zijn de realisatie van zonne-energie op en om de installaties/gebouwen van het waterschap en de realisatie van een innovatieve vergisting (Ephyra) op de AWZI Tollebeek. Voor de periode 2020-2030 is in het masterplan een investeringsbedrag van € 10-18 miljoen voorzien: voor windprojecten (€ 3 tot € 8 miljoen) en biogasprojecten (€ 6,5 tot € 9,5 miljoen). Op dit moment is er zicht op een concreet windproject (Windpark Hanze) dat naar verwachting in 2021 gerealiseerd wordt. Het hiervoor benodigde investeringbedrag is nog niet bepaald. Het waterschap heeft een intentieovereenkomst getekend. Verdere besluitvorming over de deelname in het windpark wordt voorzien in 2018. In 2018 wordt ook bekeken of het noodzakelijk is het Masterplan Duurzame Energie bij te stellen.

In onderstaande figuur is weergegeven wat de verwachte realisatie eind 2018 zal zijn op het gebied van energiebesparing en het zelf opwekken van energie. De grootste investeringen die in 2018 lopen die bijdragen aan de energiedoelstellingen betreffen de realisatie van zonnepanelen op de AWZI’s Zeewolde en Almere. Op een aantal gemalen worden ook zonnepanelen gerealiseerd. Daarnaast is 2018 ook het eerste jaar dat de Ephyra-installatie zal draaien. Er zal dan ook veel aandacht zijn voor het inregelen van de installatie.

Grondstoffenwinning

Het tweede onderwerp in de duurzaamheidsaanpak van Zuiderzeeland is de transitie naar een circulaire economie. Landelijk is afgesproken om in 2050 100% circulair te zijn. De waterschappen hebben zich hieraan gecommitteerd. In de tussen waterschappen en het Rijk afgesloten Green Deal is dit voor het afvalwater geconcretiseerd met de doelstelling om in 2050 het afvalwater voor 100% om te zetten in nuttige producten.

In 2018 wordt een voorstel aan de AV aangeboden over grondstoffenwinning. Op basis van de besluitvorming hierover gaat het waterschap aan de slag met de uitwerking. Concreet wordt daarbij op dit moment gedacht aan bijvoorbeeld cellulosewinning bij AWZI Zeewolde, een pilot voor Torwash voor de winning van brandstof en fosfaat uit zuiveringsslib en het toepassen van biomassa als bodemverbeteraar. Er zijn in deze meerjarenbegroting nog geen aanvullende budgetten opgenomen die gekoppeld zijn aan grondstofwinning.

Duurzaam inkopen

Op het terrein van inkoop speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. Inkoop wordt binnen het waterschap ook in toenemende mate gebruikt om duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren. Het waterschap voldoet aan de eis van 100% duurzaam inkopen conform de zogenaamde criteria- documenten. 2018 staat verder in het teken van pilots binnen de Duurzaam GWW-projecten en het ontwikkelen van actieplannen voor het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Voor de komende periode is er een aantal aanbestedingen gepland waarbij duurzaamheid een belangrijk criterium is bij de gunning. Het gaat dan o.a. om gemaal Vissering, de aanbesteding voor schoonmaakmiddelen voor de industriële schoonmaak (zo min mogelijk milieubelastend) en de aanbesteding van het leasewagenpark.

Duurzame mobiliteit

Duurzame mobiliteit is een onderdeel van het Masterplan Duurzame Energie. Het waterschap werkt aan de verankering van duurzaamheid van het wagenpark waarmee de uitvoering van de kerntaak plaatsvindt, en ook aan het verder stimuleren van duurzaamheid in de mobiliteit van medewerkers om op hun werk te komen en voor hun werk te reizen.

Focus innovatie verbreed naar de waterkeringen

Het waterschap wil bij het uitvoeren van de reguliere taken en het realiseren van toekomstige opgaven en ambities waar mogelijk gebruikmaken van innovaties. Het waterschap zal in 2018 daarom aandacht hebben voor het vergroten van het innoverend vermogen en de manier waarop innovaties samen met medeoverheden en de markt gerealiseerd kunnen worden. De focus zal hierbij liggen op de thema’s energie en circulair. Daarbij kan worden gedacht aan technieken als Torwash, de verwerking van zuiveringsslib, of het nuttig toepassen van maaisel, maar ook aan het benutten van kansen voor innovaties bij de ontwikkeling van Oosterwold. Naast de thema’s energie en circulair zal de focus in 2018 worden verbreed naar de waterkeringen. Dit met het oog op de omvangrijke toekomstige opgaven waarmee het waterschap te maken krijgt in de komende jaren.

De organische ontwikkeling van Oosterwold is een uniek project in Nederland. Het biedt kansen om invulling te geven aan het bestuursprogramma en ervaring op te doen met een klantgerichte manier van werken in voorbereiding op de Omgevingswet. Op dit moment is de eerste fase van Oosterwold in ontwikkeling en heeft eind 2016 een eerste evaluatie plaatsgevonden. Gemeenten, provincie en het waterschap zullen in de komende jaren verder werken aan de duurzame ontwikkeling van het watersysteem in Oosterwold. Hiervoor wordt een nieuwe Samenwerkingsovereenkomst Water opgesteld.

In 2019 vindt een tweede evaluatie plaats met de betrokken overheden en wordt besloten of de tweede fase van de ontwikkeling (de rest van het te ontwikkelen gebied, inclusief het gebied binnen de gemeente Zeewolde) in 2021 kan starten. Hierbij is een goede zorg voor het afvalwater een randvoorwaarde. In de tussentijd wordt het watersysteem gemonitord. Samen met de bewoners, bedrijven en overheden wordt er gewerkt aan een strategie voor de beheerfase, die volgt na de ontwikkelfase van Oosterwold.  

Voor de afvalwaterbehandeling wordt samen met de gebiedspartners binnen Oosterwold een innovatieprogramma opgesteld (Living Lab). Met innovatie van de afvalwaterketen in Oosterwold beogen we de risico’s voor de waterkwaliteit te beperken en bieden we ruimte aan de verdere organische ontwikkeling van Oosterwold.

Sinds 2017 zien we een forse toename in het aantal initiatiefnemers. Het ziet er naar uit dat deze toename de komende periode door zet (ca. 200 tot 300 initiatieven per jaar). Dit leidt voor het waterschap tot een toename van het aantal klantcontacten en een aanzienlijke extra capaciteitsvraag die niet in verhouding staat tot de kosten van een reguliere stedelijke ontwikkeling. Het college grijpt de mogelijkheden bij de evaluatie en de samenwerkingsovereenkomst aan om hier tot een andere verdeling van de kosten te komen. Omdat meerdere betrokken partijen met soortgelijke vraagstukken te maken hebben, is afgesproken om de komende maanden gezamenlijk een verdere analyse maken van de verantwoordelijkheden en (extra) kosten van de verschillende partijen. Deze analyse zal vervolgens gebruikt worden om het gesprek te voeren over de kostenverdeling.

Floriade

In 2022 organiseert de gemeente Almere in samenwerking met de Floriade B.V. en andere partners de Floriade. Omdat de Floriade na de tentoonstelling uiteindelijk een stadswijk wordt, is de Floriade niet alleen een evenement, maar ook een belangrijke gebiedsontwikkeling in het hart van Almere.

Het waterschap is bij de gebiedsontwikkeling betrokken vanuit de reguliere rol van water-toets/wateradvies. Op deze manier blijven we in verbinding met deze gebiedsontwikkeling en in contact met de initiatiefnemers. In afstemming met het bestuur en afhankelijk van kansen die zich aandienen, wordt in 2018 het ambitieniveau ten aanzien van de betrokkenheid van Waterschap Zuiderzeeland bij de Floriade bepaald.

“Waterschap Zuiderzeeland realiseert meer impact op de VN Sustainable Development Goals (VN SDG) voor water, vooral op het vlak van integraal waterbeheer, good governance en sanitatie. Met name in onze bestaande focuslanden, Ethiopië en Indonesië, maar ook breder als wij daarvoor, via Dutch Water Authorities (DWA), gevraagd worden.” Dit is het hoofddoel uit het in 2017 vastgestelde herijkte beleidskader voor internationale samenwerking.

De VN SDGs zijn in 2015 vastgesteld en door Nederland overgenomen. Voor waterschappen is het zesde doel van belang. Deze luidt: “verzeker toegang tot duurzaam beheer van water en sanitatie voor iedereen”. Dit doel gaat niet alleen over sanitatie, maar ook over integraal waterbeheer, good water governance, waterkwaliteit en duurzame financiering van wateropgaven.

De strategie die bij het vastgestelde hoofddoel hoort, gaat in op krachtenbundeling en focus, meerjarige partnerschappen, programmatische aanpak, DWA-samenwerking, vraaggestuurd werken, dekking via subsidies en kostenbewust werken. Dit leidt tot meer impact en een gerichte inzet van onze middelen.

Waterschap Zuiderzeeland heeft twee focuslanden (Ethiopië en Indonesië) en één land waar we op verzoek van een ander waterschap actief zijn (Colombia). Wij voeren deze projecten uit onder de vlag van DWA en werken daarbij samen met meerdere waterschappen en partijen uit de watersector. In Ethiopië zijn we actief op het gebied van water governance, in Indonesië adviseren we over sanitatie en in Colombia werken we samen aan het onderwerp dijkbeheer na dijkversterking.

Naast de lokale impact hebben de internationale projecten ook een toegevoegde waarde voor het waterschap zelf. Hier wordt niet nadrukkelijk op ingezet, maar dit wordt als bijvangst gezien. Het betreft de thema’s: samenwerking met DWA (waterschappen) en Flevolandse partners, ontwikkeling van de eigen medewerkers en goed werkgeverschap en kennisontwikkeling, innovatie en handel/export.

Communicatie speelt een cruciale rol voor het waterschap bij de ambitie om de verbinding met de samenleving te versterken. Iedereen binnen de organisatie, medewerker of bestuurder, communiceert in meer of mindere mate met de omgeving. De ontwikkeling naar een communicatief bewust en vaardig waterschap staat daarom centraal in de in 2017 vastgestelde strategie. Deze strategie kent drie focusgebieden: het vergroten van waterbewustzijn, het zijn van een aantrekkelijke werkgever en de bewustwording bij inwoners dat zij invloed kunnen uitoefenen via het democratisch gekozen bestuur.

In 2018 gaan we verder met het ontwikkelen van trainingen en middelen om de bewustwording en de communicatievaardigheden te ondersteunen. Het gaat dan concreet om trainingen omgevingsbewust communiceren, een toolbox voor organisatie en bestuur, verdere professionalisering van klantcontact en –interactie, arbeidsmarktcommunicatie en voorbereiding op issues. Daarnaast worden in 2018 persbeleid, sponsorbeleid en de online strategie verder ontwikkeld en wordt het educatiebeleid geïmplementeerd.

Het waterschap streeft naar een inrichting van het watersysteem in het landelijk en stedelijk gebied die voldoet aan de eisen voor waterkwaliteit en -kwantiteit. We zien dat de toename van ruimtelijke ontwikkelingen blijft aanhouden, waarbij ook de verscheidenheid aan type woonmilieus steeds verder toeneemt (Almere Oosterwold, Almere Duin, Lelystad Airport). Dit vraagt van het waterschap continue oplettendheid, om ruimtelijke initiatieven tijdig te signaleren en de waterbelangen goed op de agenda te krijgen. De vroegtijdige betrokkenheid leidt ook tot kansen om bij ruimtelijke ontwikkelingen maatwerkoplossingen te bedenken waarbij sprake is van een win-winsituatie. Tegelijkertijd vereist dit een flexibele houding en goed inzicht in inhoud en proces van de ontwikkeling zelf.

Meer aandacht voor de stad

In het stedelijk gebied dienen zich nieuwe uitdagingen aan: het klimaatbestendig maken van steden en dorpen. Met het oog op de toekomst vraagt het waterbeheer in de stad om een stevige impuls. Tegelijkertijd biedt dit kansen om het waterbewustzijn van bewoners van steden en dorpen te vergroten. De afgelopen tijd is de extra aandacht met name gegaan naar het waterplan Almere en Oosterwold. Deze inzet wordt voortgezet en verbreed naar andere gemeenten en gebieden.  Belangrijke onderwerpen daarbij zijn de evaluatie en herijking van de rol en taakopvatting in het stedelijk gebied , de implementatie van de Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie en de evaluatie van het waterkader. Voor deze onderwerpen wordt nadrukkelijk de samenwerking met de gemeenten gezocht. Dit zou goed vorm kunnen worden gegeven door met alle gemeenten een waterplan op te stellen. Na een korte evaluatie van het Waterplan Almere wordt hierover het gesprek met de andere gemeenten gestart.

Visie rol en taakopvatting in de stedelijke omgeving

Het beheer en onderhoud in stedelijk gebied wordt op dit moment uitgevoerd op basis van de Maatwerkovereenkomsten stedelijk water die in 2010 met gemeenten zijn afgesloten. Op basis van een kwalitatieve evaluatie van de Maatwerkovereenkomsten en de doelen vanuit het bestuursprogramma, zal er eind 2017/begin 2018 een bestuurlijke discussie gestart worden over de rol en taakopvatting bij ontwikkelingen en beheer en onderhoud in het stedelijk gebied en de betrokkenheid van bewoners daarbij. Daarbij wordt onder andere gekeken naar de vraag of de huidige kwaliteitsniveaus voor het beheer en onderhoud in stedelijk gebied aangepast moeten worden. Aspecten als waterbeleving, kansen voor participatie en gebruiksmogelijkheden worden hierbij ook meegenomen. Dit leidt medio 2018 tot een visie over de rol en taakopvatting van het waterschap in het stedelijk gebied en de wijze hoe het waterschap omgaat met zijn omgeving. Vervolgens wordt deze visie per gemeente verder uitgewerkt. In de verdere uitwerking zal ook bekeken worden in hoeverre individuele Maatwerkovereenkomsten aangepast moeten worden.

Klimaatadaptatie

De implementatie van de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie vindt stap voor stap plaats. De afgelopen jaren hebben we gezamenlijk met de gemeenten Noordoostpolder en Lelystad al de eerste stappen gezet om de klimaatbestendigheid van het stedelijk gebied in beeld te brengen. Dit zetten we de komende jaren voort met deze en andere gemeenten. In de miljoenennota die op 19 september 2017 is gepubliceerd is de noodzaak tot het in kaart brengen van de klimaatopgaven in stedelijk gebied bevestigd. Daarbij is onder andere aangegeven dat er in alle gemeenten stresstesten uitgevoerd moeten gaan worden in 2018/2019 met betrekking tot de klimaatbestendigheid. Voor het onderdeel water zullen gemeenten en waterschap hier gezamenlijk mee aan de slag moeten. Het waterschap heeft daarbij de ambitie om de uitvoering van de stresstesten en de samenwerking en afstemming met regionale partners vorm te geven via een in 2018 op te stellen agenda Water en Klimaat. De gevolgen van de klimaatverandering en de Deltabeslissing ruimtelijke adaptatie hebben overigens niet alleen consequenties voor het stedelijk gebied. Ook in landelijk gebied zal hier de komende tijd de nodige aandacht aan besteed worden.

Evaluatie Waterkader

In 2018 wordt de in 2017 gestarte evaluatie van het Waterkader afgerond. Dit doen we in samenspraak met onze gebiedspartners. We betrekken de nieuwe Omgevingswet bij de evaluatie; wat is nodig om te kunnen werken volgens de inhoud en het gedachtegoed van deze nieuwe wet? Daarnaast wordt ook nagedacht over de vraag hoe het waterkader in de toekomst actueel gehouden kan worden. Dit om continu in te kunnen spelen op de snelheid van de technologische ontwikkelingen en nieuwe inzichten op het gebied van water. Parallel hieraan is een praatplaat ontwikkeld als instrument om water onder de aandacht te brengen bij gemeenten die aan de gang gaan met een nieuwe Omgevingsvisie.

De toekomstige opgaven van het waterschap zijn groot op het gebied van zowel veilig, voldoende als schoon water. De komende decennia krijgt het waterschap te maken met omvangrijke investeringsuitgaven. Zo zullen de waterkeringen grotendeels versterkt moeten worden en is de verwachting dat ook aanzienlijke investeringen nodig zijn om verduurzamingsdoelstellingen te realiseren en de waterkwaliteit op orde te houden. In het bestuursprogramma is de ambitie opgenomen om de huidige financieel gezonde positie (die gekenmerkt wordt door een stabiele, beperkte tariefsontwikkeling en een relatief lage schuldenomvang) te behouden, ook op de langere termijn. Om hierop goed te kunnen anticiperen, is een helder inzicht nodig in de exacte omvang van de toekomstige opgaven. Om dit inzicht te verkrijgen is het waterschap onder meer gestart met de implementatie van strategisch assetmanagement. In 2017 heeft de focus hierbij in eerste instantie gelegen op de assets van het programma Schoon Water. De komende jaren zal dit verbreed worden naar de overige assets van het waterschap.

De grote (investerings)opgaven leggen druk op de doelstelling uit het bestuursprogramma om de financiële positie van het waterschap gezond te houden, ook op de lange termijn. Parallel aan de implementatie van strategisch assetmanagement wordt daarom ook het financieel beleidskader geëvalueerd en waar nodig herijkt. In 2017 is in dit kader besloten om vanaf 2018 het activabeleid aan te passen en vanaf 2018 geen interne uren en (bouw)rente meer te activeren en extra af te waarderen op grond. In 2018 zal in dit kader het reserve- en schuldenbeleid worden geëvalueerd en waar nodig herijkt.

In 2017 is de nieuwe informatiestrategie vastgesteld. Deze kenmerkt zich door drie speerpunten:

1. We streven naar het proactief verzamelen, ontsluiten en beschikbaar stellen van onze waterinformatie, samen met medeoverheden, burgers en bedrijven. Dit doen we om daarmee het waterbewustzijn in onze omgeving verder te vergroten.
2. We streven naar betrouwbare en toegankelijke dienstverlening, digitaal waar mogelijk en analoog waar nodig. We willen excellente dienstverlening ook in het digitale domein mogelijk maken.
3. We digitaliseren onze interne informatievoorziening steeds verder en willen daarbij innoveren waar mogelijk. We zien dit als belangrijk middel om de opgaven van het waterschap nu en in de toekomst maatschappelijk verantwoord en efficiënt uit te voeren.

Om dit te bereiken wordt een set maatregelen uitgevoerd. Allereerst zorgen we dat het fundament op orde blijft. Dit fundament gaat over de juiste gegevens inzamelen en onderhouden met toekomstvaste en veilige informatiesystemen, die worden ondersteund met een robuuste beheerorganisatie. Samenwerking is hierin een belangrijk middel. Daarnaast gaat onze digitale dienstverlening (het digitale loket) een volgende ontwikkelstap in. We volgen daarbij de lijn van de landelijke digitale dienstverlening van de overheid. Als laatste bereiden we ons voor op het steeds meer digitaal samenwerken in de overheidsketen. De komende jaren is dat vooral zichtbaar bij de vormgeving van het digitaal stelsel Omgevingswet en de gemeenschappelijke digitale infrastructuur van de overheid. Daar ligt dan ook de focus op.

In 2018 worden, in het traject ‘Digitalisering’, interne systemen daadwerkelijk vervangen door een nieuwe oplossing. Daarnaast wordt het cluster ‘Open Informatie’ gestart, waar we actief aan de slag gaan met het ontsluiten en beschikbaar stellen van waterinformatie in de vorm van kant-en-klare informatieproducten en (doelgroepgerichte) open data. Tot slot worden de voorbereidingen gestart voor het verder brengen van onze digitale dienstverlening. Prioriteit ligt in 2018 bij het aansluiten op de landelijke voorzieningen voor digitale authenticatie en het gebruik van landelijke loketten.

In het Informatie-innovatielab worden net als vorig jaar, ideeën vanuit de organisatie op het vlak van open informatie, waterbewustzijn en/of digitale dienstverlening met behulp van ICT-voorzieningen gerealiseerd, binnen een beperkte termijn en budget.

In 2018 zal er ook veel aandacht zijn voor informatiebeveiliging en het juist gebruiken van gegevens. Voor informatieveiligheid baseert het waterschap zich op de “Baseline Informatiebeveiliging waterschappen” (BiWa). De richtlijn is afgeleid van de landelijke ISO/NEN-normering en is in 2013 door alle waterschappen geadopteerd. Vanaf 25 mei 2018 moeten organisaties voldoen aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). De AVG geldt voor de hele Europese Unie (EU) en vervangt in Nederland de huidige Wet bescherming persoonsgegevens. De verwachting is dat hiervoor rond maart 2018 een beleidsstuk zal worden vastgesteld.

De samenwerking met WDODelta en Waterkracht krijgt in 2018 steeds verder vorm. Na het overbrengen van de ICT-infrastructuur wordt ook gekeken naar het slim organiseren van de ondersteunende beheerorganisatie en wordt samenwerking op het gebied van informatiemanagement en gegevensbeheer verder verkend.

De inkooporganisatie professionaliseert in 2018 verder. De bestuurlijke ambities op het gebied van grondstoffen, duurzaamheid en energie maken dat standaardoplossingen uit de markt steeds minder voldoen. Dit maakt dat inkoop complexer wordt en steeds meer gebruikt wordt als middel om doelen te realiseren. Dit is onder meer terug te zien bij projecten als energie en grondstoffen, verduurzaming gemaal Vissering, maar ook bij de dijkversterkingsopgaven.

Tegelijkertijd wordt de Europese en nationale wet- en regelgeving op het gebied van inkoop uitgebreider en complexer. Om deze uitdaging aan te kunnen, is op het gebied van inkoop samenwerking gezocht met WDODelta. De samenwerking met WDODelta zit daarbij niet alleen op het bundelen van de krachten van de inkoopadviseurs, maar ook op het verregaand samenwerken binnen de inkoopbedrijfsvoering en contractmanagement.

In 2018 wordt grotendeels digitaal ingekocht. Er wordt voldaan aan de wettelijke verplichting om alle (Europese) aanbestedingen digitaal te laten verlopen. Ook wordt er veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van contractmanagement van de nieuwe raamovereenkomsten.

Flexibel organiseren

De veranderende omgeving, de grote opgaven en de ambities van het waterschap hebben ook invloed op de organisatie van het waterschap, zowel in benodigde capaciteit als in benodigde deskundigheid. Ook wordt steeds meer projectmatig gewerkt in omvangrijke, complexe projecten. Dit vergroot de noodzaak om flexibel om te gaan met de totale personele capaciteit en het formatiebeheer. De benodigde middeleninzet voor de toename in de personele capaciteit is in de begroting opgenomen. In 2018 zal het college in gesprek gaan met de AV over flexibel organiseren. Tot die tijd zal terughoudend worden omgegaan met het vast invullen van vacatures.

ZZL-academie

De ZZL-academie is na de invoering van Water Werkt gestart en sindsdien een groot succes. In de afgelopen jaren zijn trainingen gegeven op het gebied van competenties, vaardigheden en kennis. Ook zijn trainingen in het aanbod opgenomen die aansluiten bij de doelen uit het bestuursprogramma. In 2018 wordt deze lijn voortgezet. Hierbij wordt ook afgestemd met het aanbod van de Waterkrachtacademie.

Waterkracht en HR

In januari 2017 is een nieuw e-hrm systeem in gebruik genomen. Voor 2018 is de ambitie om de functionaliteiten van dit systeem verder uit te nutten. Verder start in 2018 een nieuw traineeship. Bij de uitvoering van het opleidingsprogramma wordt zoveel mogelijk gebruikgemaakt van de Waterkrachtacademie. Verder leveren wij ook een actieve bijdrage aan de verdere ontwikkeling van de Waterkrachtacademie.

Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra)

De Wnra zorgt ervoor dat ambtenaren dezelfde arbeidsrelatie krijgen als werknemers in het bedrijfsleven. De komende periode wordt in nauwe samenwerking met de Unie van Waterschappen gewerkt aan een plan van aanpak om deze wet per 1 januari 2020 te implementeren.

Duurzame inzetbaarheid

Er wordt steeds meer ingezet op duurzame inzetbaarheid van het personeel: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de personele factor zo productief en gezond mogelijk in alle levensfases inzetbaar is voor de organisatie? Niet alleen de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de cao vragen hierom, maar ook de verhoging van de pensioenleeftijd en de vervaging van de grens tussen werk en privé. De komende jaren wordt hier, interactief met samenwerkingspartners, invulling aan gegeven.

In 2018 wordt het vitaliteitsprogramma voortgezet. Vitaliteitsmanagement is onderdeel van een bredere context en is één van de bouwstenen voor duurzame inzetbaarheid. Vitaliteit is meer dan gezondheid en het ontbreken van klachten. Het gaat ook over energie, motivatie, plezier en geluk. Medewerkers kunnen hierbij op een laagdrempelige manier kennismaken met activiteiten ter bevordering van gezondheid van lichaam en geest. Tevens sluit dit programma aan bij de verschuiving die heeft plaatsgevonden in het denken over arbeid en gezondheid. Namelijk van een negatieve invalshoek (het centraal staan van het voorkómen van ziekte en uitval) naar een positieve invalshoek (het bevorderen van welzijn, employability en gezondheid). Het totale maatregelenprogramma m.b.t. duurzame inzetbaarheid zal er naar verwachting ook toe leiden dat de ingezette daling van het ziekteverzuim doorzet en dat het ziekteverzuimpercentage onder de norm van 4,5% komt te liggen.